สำนวนภาษาไทยที่ควรรู้ (Thai idioms)
- กินน้ำใต้ศอก = จําต้องยอมเป็นรองเขา, ไม่เทียมหน้าเทียมตาเท่า (มักหมายถึงเมียน้อยที่ต้องยอมลงให้แก่เมียหลวง)
- กินน้ำเห็นปลิง = รู้สึกตะขิดตะขวงใจ (เหมือนจะกินน้ำเห็นปลิงอยู่ในน้ำก็กินไม่ลง)
- กลิ้งครกขึ้นภูเขา = เรื่องที่ตนกำลังจะทำนั้นถ้าจะทำให้สำเร็จนั้นทำได้ยากลำบาก จึงต้องใช้ความพยายามและความสามารถอย่างมาก
- กว่าถั่วจะสุกงาก็ไหม้ = ลักษณะของการทำงานที่มีความลังเลใจ ทำให้แก้ไขปัญหาได้ไม่ทันท่วงทีเมื่อได้อย่างหนึ่ง แต่ต้องเสียอีกอย่างหนึ่งไป ดุจเอาถั่วกับงามาคั่วพร้อมกัน กว่าจะคั่วจนถั่วสุก งาก็จะไหม้หมดไปก่อน
- กำขี้ดีกว่ากำตด = ได้บ้างดีกว่าไม่ได้อะไรเลย
- เก็บเบี้ยใต้ถุนร้าน = เก็บเล็กผสมน้อย, ทําอะไรที่ประกอบด้วยส่วนเล็กส่วนน้อย โน่นบ้างนี่บ้าง จนสําเร็จเป็นรูปเป็นร่างขึ้นมา
- แกว่งเท้าหาเสี้ยน = หมายถึงคนที่เข้าไปยุ่งเรื่องของคนอื่นทั้ง ๆ ที่ไม่จำเป็น จนทำให้ตัวเองได้รับความเดือนร้อน
- ใกล้เกลือกินด่าง = สิ่งที่หาได้ง่ายหรืออยู่ใกล้ตัวที่มีคุณค่ากว่า กลับไม่เอา แต่กลับไปเอาสิ่งที่อยู่ไกลหรือหายาก แต่มีคุณค่าด้อยกว่ามาใช้
- ขี่ช้างจับตั๊กแตน = ลงทุนมากแต่ได้ผลเพียงเล็กน้อย
- ขว้างงูไม่พ้นคอ = ทําอะไรแล้วผลร้ายกลับมาสู่ตัวเอง
- ข้าวใหม่ปลามัน = อะไรที่เป็นของใหม่ก็ถือว่าดี, นิยมเรียกช่วงเวลาที่สามีภรรยาเพิ่งแต่งงานกันใหม่ ๆ ว่า ระยะข้าวใหม่ปลามัน
- เข้าเมืองตาหลิ่วต้องหลิ่วตาตาม = ประพฤติตนตามที่คนส่วนใหญ่ประพฤติกัน
- แขกไม่ได้รับเชิญ = คนหรือสัตว์ที่ไม่พึงปรารถนาซึ่งเข้ามาทำให้เกิดความเสียหายหรือเดือดร้อนรำคาญ
- ความวัวไม่ทันหาย ความควายเข้ามาแทรก = เรื่องราวที่เกิดเดือนร้อนขึ้นมา กำลังมีปัญหาและแก้ไขอยู่ ก็เกิดมีปัญหาใหม่เพิ่มเข้ามา
- ความรู้ท่วมหัวเอาตัวไม่รอด = มีความรู้มากแต่ไม่รู้จักใช้ความรู้ให้เป็นประโยชน์
- คอหอยกับลูกกระเดือก = เข้ากันได้ดี แยกกันไม่ออก
- ฆ้องปากแตก = ปากโป้ง, เก็บความลับไม่อยู่, ชอบนำความลับของผู้อื่นไปเปิดเผย
- ฆ่าควายอย่าเสียดายพริก = ทำการใหญ่ไม่ควรตระหนี่
- จับตัววางตาย = กำหนดลงไปแน่นอนไม่เปลี่ยนแปลง
- เจ้าไม่มีศาล สมภารไม่มีวัด = ผู้ไม่มีที่อยู่เป็นหลักแหล่ง
- ชั่วช่างชี ดีช่างสงฆ์ = ปล่อยไปตามเรื่องราว ไม่เอาเป็นธุระ
- เชื้อไม่ทิ้งแถว = เป็นไปตามเผ่าพันธุ์
- ซื่อเหมือนแมวนอนหวด = ทำเป็นซื่อ
- ซื้อควายหน้านา ซื้อผ้าหน้าตรุษ = ซื้อของไม่คำนึงถึงเวลาหรือฤดูกาลย่อมได้ของที่มีราคาแพง
- ดินพอกหางหมู = คั่งค้างพอกพูนขึ้นเรื่อย ๆ
- เด็ดบัวไม่ไว้ใย = ตัดขาดกัน, ตัดญาติขาดมิตรกันเด็ดขาด
- ตกน้ำไม่ไหล ตกไฟไม่ไหม้ = ตกอยู่ในที่คับขันอย่างไรก็ไม่เป็นอันตราย, ตกอยู่ที่ใดก็ไม่สูญหาย
- ตบมือข้างเดียวไม่ดัง = ทำอะไรฝ่ายเดียวย่อมไม่เกิดผล
- ถอนต้นก่นราก = ทำลายให้ถึงต้นตอ
- ถอนหงอก = ไม่นับถือความเป็นผู้ใหญ่
- ที่เท่าแมวดิ้นตาย = ที่ดินหรือเนื้อที่เล็กน้อย
- นกรู้ = ผู้ที่มีไหวพริบรู้เท่าทันเหตุการณ์หรือภัยที่จะมาถึงตน
- นั่งในหัวใจ = รู้ใจ, ทำถูกต้องตรงตามที่ผู้อื่นคิดไว้
- น้ำตาตกใน = เศร้าโศกเสียใจอย่างมาก แต่ไม่แสดงให้คนอื่นเห็น
- บอกเล่าเก้าสิบ = บอกกล่าวให้รู้
- บ้าหอบฟาง = บ้าสมบัติ เห็นอะไร ๆ เป็นของมีค่าก็จะเอาทั้งนั้น หรือ อาการถือเอาสิ่งของ หอบหิ้วสิ่งของพะรุงพะรัง
- เบี้ยบ้ายรายทาง = เงินที่จะต้องใช้จ่ายหรือเสียไปเรื่อย ๆ เป็นระยะ ๆ ในขณะทำธุรกิจอย่างใดอย่างหนึ่งให้สำเร็จ
- ปรานีตีเอาเรือ = เอ็นดูหรือเผื่อแผ่เขาแต่กลับถูกประทุษร้ายตอบ
- ปลาติดหลังแห = คนที่พลอยได้รับเคราะห์กรรมร่วมกับผู้อื่นทั้ง ๆ ที่ไม่ได้มีส่วนพัวพันด้วย
- ปากหวานก้นเปรี้ยว = พูดจาอ่อนหวานแต่ไม่จริงใจ
- ผ้าขี้ริ้วห่อทอง = คนมั่งมีแต่แต่งตัวซอมซ่อ
- ผีซ้ำด้ำพลอย = ถูกซ้ำเติมเมื่อพลาดพลั้งลงหรือเมื่อคราวเคราะห์ร้าย
- พอก้าวขาก็ลาโรง = ชักช้าทำให้เสียการ
- พูดอย่างมะนาวไม่มีน้ำ = พูดห้วน ๆ
- ฟังไม่ได้ศัพท์ จับไปกระเดียด = ฟังไม่ได้ความแน่ชัดแล้วเอาไปพูดต่อหรือทำผิด ๆ พลาด ๆ
- ฟ้าไม่กระเทือนสันหลัง = อำนาจเบื้องบนหรือผู้ปกครองยังไม่ลงโทษทัณฑ์, ถ้าฟ้าไม่กระเทือนสันหลังก็ยังไม่รู้สึก
- มะกอกสามตะกร้าปาไม่ถูก = พูดจาตลบตะแลงพลิกแพลงไปมาจนจับคำพูดไม่ทัน
- มะพร้าวตื่นดก = เห่อหรือตื่นเต้นในสิ่งที่ตนไม่เคยมีไม่เคยได้จนเกินพอดี
- มัดมือชก = บังคับหรือใช้วิธีการใด ๆ ให้อีกฝ่ายหนึ่งตกอยู่ในภาวะจำยอมโดยไม่มีทางต่อสู้
- แม่สายบัวแต่งตัวค้าง = ผู้หญิงที่นัดกับคนอื่นแล้วแต่งตัวคอยผู้มารับเพื่อออกนอกบ้าน แต่เขาไม่มาตามนัด
- ยาวบั่นสั้นต่อ = รักจะอยู่ด้วยกันนาน ๆ ให้ตัดความคิดอาฆาตพยาบาทออกไป รักจะอยู่ด้วยกันสั้น ๆ ให้คิดอาฆาตพยาบาทเข้าไว้
- ยุให้รำตำให้รั่ว = ยุให้แตกกันหรือยุให้ผิดใจกัน
- รวบหัวรวบหาง = ทำให้เสร็จโดยเร็ว
- ร้อนวิชา = เร่าร้อนอยากจะแสดงวิชาความรู้พิเศษจนอยู่ไม่เป็นปกติ
- ล้มมวย = สมยอมหรือทำให้สมยอมกันในทางไม่สุจริต
- ลากหนามจุกช่อง = ยกเรื่องต่าง ๆ มาอ้างป้องกันตัว หรือ ขัดขวางไม่ให้คนอื่นได้รับประโยชน์ในเมื่อตนเองไม่ได้รับประโยชน์ด้วย
- เลือดข้นกว่าน้ำ = ญาติพี่น้องย่อมดีกว่าคนอื่น
- วันพระไม่มีหนเดียว = วันหน้ายังมีโอกาสอีก ใช้ในการแก้แค้นหรือเอาคืน
- วัวสันหลังหวะ = คนที่มีความผิดติดตัวทำให้คอยหวาดระแวง
- ศรศิลป์ไม่กินกัน = ไม่ถูกกัน หรือ ไม่ลงรอยกัน หรือ ไม่ชอบหน้ากัน
- ศิษย์มีครู = คนเก่งที่มีครูเก่ง
- สวมหมวกหลายใบ = ดำรงตำแหน่งหลายตำแหน่งในเวลาเดียวกัน
- สะดุดขาตัวเอง = ทำผิดหลักเกณฑ์ที่ตนกำหนดไว้เอง
- เส้นผมบังภูเขา = เรื่องง่าย ๆ แต่คิดไม่ออก เหมือนมีอะไรมาบังอยู่
- หนังหน้าไฟ = ผู้ได้รับความเดือดร้อนก่อนผู้อื่น
- หนีเสือปะจระเข้ = หนีภัยอันตรายอย่างหนึ่งแล้วต้องพบภัยอันตรายอีกอย่างหนึ่ง
- หนูตกถังข้าวสาร = ผู้ชายที่มีฐานะไม่ค่อยดีได้แต่งงานกับผู้หญิงที่ร่ำรวย
- เอากุ้งฝอยไปตกปลากะพง = ลงทุนน้อยหวังผลกำไรมาก
- เอาปูนหมายหัว = ผูกอาฆาตไว้, ประมาทหน้าว่าไม่มีทางจะเอาดีได้
- เอาพิมเสนไปแลกกับเกลือ = โต้ตอบหรือทะเลาะกับคนพาลหรือคนที่มีฐานะต่ำกว่าเป็นการไม่สมควรทำ